Jedna z najciekawszych miejscowości wypoczynkowych na terenie województwa łódzkiego posiada interesującą historię. Spała otoczona pięknymi lasami, od lat przyciąga miłośników łowiectwa, którego tradycja na tych terenach sięga czasów królów Władysława Hermana i Władysława Jagiełły a potem urzekła carów Rosji…
Dla cara Aleksandra III wzniesiono tu w 1886 r. drewniany pałacyk myśliwski, otoczony następnie okazałym zapleczem rezydencjalnym (zabudowania gospodarcze, wieża ciśnień, elektrownia i koszary). Niestety, urzekający urodą pałacyk w czasie działań wojennych w 1945 r. został splądrowany, a następnie spalony.
Dni świetności Spała przeżywała w okresie dwudziestolecia międzywojennego, za sprawą Prezydentów RP Stanisława Wojciechowskiego i Ignacego Mościckiego dla których stała się oficjalną rezydencją prezydencką. Za sprawą Stanisława Wojciechowskiego wzniesiono w 1923r. w centrum Spały piękny, drewniany kościółek zaprojektowany przez Kazimierza Skórewicza w tzw. stylu narodowym. Ozdobą obecnej świątyni p.w. Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej są interesujące witraże autorstwa Jana Winiarza. Na polecenie Prezydenta I. Mościckiego sprowadzono w 1929r. do Spały posąg żubra naturalnej wielkości, który stał się nieformalnym herbem tej miejscowości. Dzięki I. Mościckiemu Spała stała się też znana w całej Polsce dzięki organizacji corocznych Dożynek Prezydenckich. Do tej tradycji nawiązał w 2000r. Prezydent Aleksander Kwaśniewski.
Dzieje wojenne Spały przypomina muzeum – Dom Pamięci Walki i Męczeństwa Leśników i Drzewiarzy Polskich im. Adama Loreta. Symboliczny Dom Pamięci mieści się w reprezentacyjnej leśniczówce, wybudowanej w 1983 roku. W kilku izbach znajduje się ekspozycja, której centralnym punktem jest Izba Hołdu, zawierające urny z ziemią z pól bitewnych II wojny światowej, a także z osad leśnych, w których okupant niemiecki mordował leśników wraz z ich najbliższymi. Przy leśniczówce znajduje się obelisk dłuta łódzkiego rzeźbiarza – Zbigniewa Władyki, odsłonięty w 1982 r. przedstawiający postać leśnika. Polecamy zwiedzanie Spały ścieżką edukacyjno-historyczną z licznymi tablicami informacyjnymi.
